Problem solvers van dienst
De bouw is een belangrijke driver in de klimaatuitdaging. Indien we ten volle inzetten op de Europese green deal worden niet alleen onze huizen energiezuiniger, maar krijgen we ook een forse stijging in hernieuwbare energietoepassingen en creëren we heel wat nieuwe jobs in de bouw. Maar ook het efficiënt (her)gebruik van materialen en de focus op circulair bouwen tout court, zijn essentiële onderdelen van de uitdagingen waar we de volgende decennia als maatschappij een kentering willen verwezenlijken. En telkens met duizenden medewerkers binnen de bouwsector als problem solvers van dienst.
Waar we binnen het gebouwenpark met energetische maatregelen nog 40 % van de uitstoot van broeikasgassen kunnen vermijden, kunnen we dankzij circulaire principes in de bouw meer dan 60 % van al het afval dat we als samenleving produceren nuttig hergebruiken. De bouw heeft niet stil gezeten. Zo recycleren we vandaag reeds meer dan 90 % van het bouw- & sloopafval. Binnen dit segment horen we daarmee bij de koplopers van Europa. Maar er is nog heel wat marge voor verbetering richting hoogwaardige recyclagetoepassingen. Om de kringloop verder te sluiten, is gedegen tracering en vertrouwen in bouwafval als grondstof cruciaal. Daar zetten vandaag honderdduizenden bouwprofessionals op in. Wil je een betere leefwereld creëren, nergens beter dan in de bouw.
Duurzaam ontwerpen, meer hergebruik van materialen, minder nood aan primaire grondstoffen en hoogwaardige toepassingen die op hun beurt volledig kunnen hergebruikt worden. De bouwsector is een trendsetter in Vlaanderen en zet alle zeilen bij om de toepassingen voor bouwafval verder uit te breiden. Niet alleen door van selectief sloopbeheer een belangrijk speerpunt te maken en verder in te zetten op green deals met de Vlaamse overheid, maar ook door verdere digitalisering. Denk maar aan het gebruik van BIM – het bouwinformatiemodel om duurzamer en modulair te bouwen met minder bouwafval – een beter gebouwenbeheer, minder onderhoudskosten enz. Ook het maximaal hergebruiken van bouwmaterialen is een prioriteit voor de sector om afval te voorkomen en waardevolle bouwelementen een tweede leven te bieden. Belangrijk bij sloopafval is dat gevaarlijke stoffen zoals asbest niet in het circuit terecht komen en gericht worden verwijderd. Daarom heeft de bouw werk gemaakt van gedegen kwaliteitscontrole en traceringsystemen. Recyclage vergt een hoge graad van technische kennis en vergt een doorgedreven organisatie om aan de eindklant en het milieu de nodige garanties te bieden. Voorts zal binnen het sloopproces materiaalherkenning een steeds grotere rol spelen. Meer knowhow en expertise van de mensen in de keten en doorgedreven digitaliseren van het proces, bieden soelaas. Denk aan het centraliseren van databanken, artificiële intelligentie, slimme sensoren, 3D-scanning van gebouwen en het inzetten van drones.
Een goed voorbeeld van succesvolle urban mining, dat bovendien inspiratie kan bieden aan andere sectoren binnen de chemische industrie, is de recyclage van PVC. Producenten zetten dit materiaal steeds vaker in als grondstof voor nieuwe profielen van o.a. ramen en deuren. Het volume aan gerecycleerde PVC is intussen opgelopen tot duizenden tonnen per jaar. Daardoor is de vraag naar primaire grondstoffen aanzienlijk verminderd met een gigantische reductie in CO2-uitstoot als gevolg. Meer nog, urban mining kan op gelijkaardige wijze de recyclage van materialen zoals (vlak)glas, metalen, elektronica enz. een boost geven. Nieuwe initiatieven om materialen uit de sector te recycleren, rijzen intussen als paddenstoelen uit de grond. Daarnaast zien we heel wat projecten om hergebruik in de sector te stimuleren. Elementen die steeds vaker een tweede leven krijgen zijn bijvoorbeeld: bakstenen, dakpannen, modulaire tussenwanden, deuren, verlichting, sanitaire voorzieningen en vloerbedekkingen zoals, tegels, hout of tapijt enz. Ook vanuit andere sectoren komen nieuwe en duurzame grondstoffen uit recyclageprocessen voort. Denk aan geperste leem, kalkhennep, zaag-, katoenresten en gemalen kurkstoppen die dienst doen als grondstof voor isolatiemateriaal enz.
Ook in het verduurzamen van grondverzet is die evolutie niet te stoppen. Sinds vorig jaar wordt eveneens bagger- en ruimingspecie uit Vlaamse waterlopen getraceerd om de kwaliteit bij hergebruik zorgvuldig te waarborgen. Vlaanderen heeft jaarlijks 10 miljoen ton bagger- en ruimingspecie voorhanden. De bouw wendt meer dan 60 % aan voor hoogwaardige toepassingen, zoals funderings- en stabilisatielagen. Voorts verkent de sector tal van nieuwe pistes. Het zand dat vrijkomt bij baggerwerken kan gebruikt worden als bouwstof voor dijkwerken. Baggerspecie kan worden benut om oevers te verstevigen. Er zijn tests om filterkoeken – dat is de residu van slib – als cementvervanger in te zetten enz.
De bouw is de alfa en omega van de circulaire economie. De sector speelt een rol doorheen de hele materiaalketen en heeft een aanzienlijke impact op de maatschappelijke, economische en milieu-ambities binnen Europa. Daarbij zet de sector zwaar in op energie-efficiëntie, hernieuwbare energie, innovatie in groene technieken en digitalisering, maar ook op kennis en onderwijs. Wie dag in dag uit de klimaatuitdaging wil aanpakken en wil inzetten op duurzaamheid, vindt zeker zijn gading in de bouw. De Vlaamse Confederatie Bouw heeft dan ook de campagne #werfze gelanceerd om de cruciale maatschappelijke rol van de sector in de verf te zetten. Zo vind je heel wat over werken aan circulair bouwen via www.werfze.be
